یک پژوهشگر مسائل دریای خزر: نباید در خصوص تقسیم منابع کف دریای خزر عجله کرد

یک پژوهشگر مسائل دریای خزر گفت: کشورهای بسیاری سال‌ها بر سر تقسیم دریای مشترک اختلاف‌ نظر دارند و پنج کشور ساحلی خزر هم نباید بر سر تقسیم منابع کف بستر خزر عجله کنند

میثم آرائی، کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این سوال که وزیر امور خارجه روسیه در خاتمه مذاکرات وزرای خارجه پنج کشور ساحلی خزر اعلام کرد که این کشورها در مورد رژیم حقوقی دریای خزر به توافق رسیده‌اند، نظر شما در این رابطه چیست؟ خاطرنشان کرد: یک بحث امضای کنوانسیون است و یکی هم لازم‌الاجرا شدن آن است.

وی افزود: اگر در سال آینده کنوانسیون را امضا کنند قطعا به این معنا نیست که همان سال هم اجرا می‌شود. طبیعتا باید در مجلس پنج کشور به آن رای مثبت داده شود و شاید همین امر هم باعث شود لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون رژیم حقوقی خزر چند سالی به طول انجامد.

وی ادامه داد: نکته اینکه لاوروف می‌گوید بخش عمده‌ای از مشکلات بین سران پنج کشور ساحلی خزر حل شده است، مربوط به حل مسائلی مانند مباحث امنیتی، زیست محیطی، ماهیگیری، دریای سرزمینی و … حل شده است.

آرائی با بیان اینکه بخش بزرگی از مسائل مربوط به کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر یا حل نشده یا مورد مذاکره قرار نگرفته است، افزود: اظهارات وزیر امور خارجه لاوروف تا حدی جنبه سیاسی هم دارد. او می‌خواهد به کشورهای غربی و آمریکا این پیام را برساند که روسیه در منطقه سیاست‌های فعالی دارد و توانسته است کشورهای حاشیه خزر را مجاب به توافقی هر چند حداقلی کند.

وی ادامه داد: موضوع دیگر که در رژیم حقوقی دریای خزر همواره محل بحث بوده، بحث رژیم بستر و زیر بستر فلات قاره است. اینطور نیست که تا سال آینده بخواهند در خصوص کنوانسیون خزر وارد جزئیات بشوند و طبیعتا این کشورها از ابتدا هم توافق کردند که در بحث کلیات و اصول تقسیم به توافق رسیده و برای تقسیم کشورها دو به دو یا سه به سه با یکدیگر وارد مذاکره شده و به بحث فنی تحدید حدود وارد شوند.

این کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل در پاسخ به این سوال که برخی تحلیلگران بر این باور هستند که اگر با خارج کردن نحوه استفاده منابع کف دریای خزر از کنوانسیون و امضای آن امکان مذاکرات بعدی بر سر این موضوع محدود یا از بین خواهد رفت شما چه تحلیلی دارید؟ گفت:‌ راه درست همین است که ابتدا در خصوص اصول به توافق برسیم. زیرا مباحث مربوط به کنوانسیون رژیم دریای خزر اصول کلی حقوق بین‌المللی دارد، اصول فنی و جغرافیایی دارد و مباحث سیاسی بسیاری پشت هر یک از بندهای این کنوانسیون وجود دارد.

وی ادامه داد: اگر رژیم کنوانسیون دریای خزر دست و پاگیر نوشته نشود قطعا جای مانور دارد یعنی در آینده باید روی آن کار شود.

آرائی با بیان اینکه روسیه کاملا از اختلافات ایران، قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان مطلع بود و می‌دانست که آنها به این زودی‌ها به توافق نخواهند رسید، افزود: چون روسیه می‌دانست این کشورها به توافق نهایی نمی‌رسند گفت که فعلا کلیات تصویب شود و تا 10 سال آینده به توافق برسند. آنها فعلا با توافق‌های انجام شده و اشتراکات کنوانسیون رژیم حقوقی خزر را امضا می‌کنند و بخش‌های مورد اختلاف را به بعد موکول می‌کنند.

وی در پاسخ به این سوال که به نظر شما آیا با امضای این کنوانسیون، پنج کشور بر سر اختلافات به توافق خواهند رسید؟ افزود: از نظر من به خاطر برخی مسائل سیاسی و بین‌المللی احتمالا در سال آینده حداقل‌هایی در رژیم کنوانسیون خزر تصویب خواهد شد. قطعی نمی‌توان گفت و البته این موضوع را هم نادیده نباید گرفت که برخی اظهارات وزیر خارجه ما در خصوص رژیم حقوقی دریای خزر با لاوروف و معاون وزیر خارجه آذربایجان متفاوت است. همین امر نشان می‌دهد که بین کشورها اختلافاتی وجود دارد.

این پژوهشگر مسائل دریای خزر در پاسخ به اینکه برخی تحلیلگران بر این باور هستند که طولانی شدن مذاکرات خزر بهتر از توافق زود هنگام است، تحلیل شما چیست؟ گفت:‌ بله این نظر درست است. در حال حاضر کشورهایی مثل چین و ویتنام نزدیک 60 سال است که به نتیجه نرسیده‌اند و در حال مذاکره هستند. ژاپن و چین، هند و بنگلادش و بسیاری از کشورهای اروپایی در دریای مدیترانه بر سر تقسیم دریای مشترک اختلاف نظر دارند و هیچ اجباری وجود ندارد که بخواهیم همین امسال یا سال دیگر به توافق برسیم.

وی همچنین در خصوص نحوه استفاده از منابع زیر دریای خزر، گفت: نباید در خصوص مذاکره پنج کشور ساحلی خزر عجله‌ای به خرج داد چون در فلات قاره منابع فنی و گازی وجود دارد و اگر مواد معدنی دیگری کشف شود یا به واسطه تکنولوژی‌های آینده سود اقتصادی در آن مناطق کشف و یا به دست بیایند حق حاکمیت با کشورهای مربوطه است بنابراین نباید در خصوص تقسیم منابع کف دریا عجله کرد.

انتهای پیام