از یاقوت تا میترا و نازنین/نگاهی به فونت جلد نشریات
فونت های زیادی خلق شده و همواره در حال طراحی است که دست گرافیست ها را برای استفاده از انواع آن برای طراحی و بستن جلد نشریات باز گذاشته است.
از زمانی که فونت «تیتر» توسط حسین عبدالله حقیقی یا به روایتی دیگر-در کتاب تحلیل و بررسی حروف فارسی- توسط حمید نوروزی طراحی شد بسیاری از نشریات و به ویژه روزنامه ها از آن برای تیترهای اصلی جلد و صفحات داخلی استفاده می کنند.
هرچند با طراحی فونت های جدید فارسی فونت تیتر کمی به محاق رفت با این وجود اما همچنان استفاده می شود و همچنان هم زیبا و خاطره انگیز است.
بعد از فونت تیتر، فونت هایی مثل «سمت»،«جدید»،«امیر»،«اردیبهشت»،«سعدیِ قدیمی» طراحی شد و از سوی گرافیست ها و صفحه آراها برای تیترهای اصلی استفاده شد.
البته فونت های دیگری مثل«یاقوت»،«ترافیک»،«میترا»،«نازنین» و… هم بودند که استفاده می شدند و می شوند.
فونت« امیر» و «اردیبهشت» از روی فونت «تیتر» طراحی شد،شبیه و شاید کامل کننده آن بود.
مثل فونت «سمت» که از روی فونت«جدید» طراحی شد یا فونت «یکان» که از روی فونت«ترافیک» الگو گرفته شد و…
حالا اما فونت های بسیاری طراحی شده که بسیاری از آنها زیبا اما مناسب هر رسانه ای نیست.
دیده می شود که فونت هایی که مناسب سایت ها و خبرگزاری هاست در رسانه های مکتوب استفاده می شود و باوجود ارایه کار جدید و نو اما خوب در نمی آید.
گرافیست های حرفه ای و طراحان باتجریه،خوش ذوق و خوب نشریات کاغذی خیلی بهتر از من می دانند که از چه فونتی برای تیترهای اصلی و سایر تیترهای رسانه خود استفاده کنند اما بعضی از همکاران جوان تر یا کم تجربه تر بعضی اوقات دست به آزمون خطا می زنند و از فونت های تازه ای استفاده می کنند که درخور مطبوعات کاغذی نیست، این وقتی بدتر می شود که آنها فونت های تازه را روی جلد روزنامه ها برای تیتر اصلی برمی گزینند که بسیاری مواقع به نتیجه مطلوب نمی رسد.
زمانی که به جز روزنامه همشهری سایر روزنامه ها، سیاه و سفید یا نهایتا دو رنگ بودند-معمولا سیاه و قرمز- طراحان بسیاری مواقع-به درستی- از فونت های بزرگ و دفرمه استفاده می کردند تا سوژه و تیتر بیشتر جلب توجه کند اما حالا و با پیشرفت تکنولوژی چاپ دیگر نیازی به آن کارها نیست و گرافیست ها و طراحان حرفه ای هم آن تیترهای دفرمه را به خاطره ها سپرده اند.
آن سالها استفاده از تیتر دفرمه به ویژه در روزنامه ها و هفته نامه ورزشی مرسوم بود تا با این دفرمگی هیجان سوژه و تیتر را بالاتر ببرند.
یادمان نمی رود که روزنامه های ابرار ورزشی،خبر ورزشی و حتی کیهان ورزشی بیشتر از این شیوه استفاده می کردند.
اما حالا و در سال ۱۴۰۳ و پیشرفت صنعت چاپ،کاغذهای مرغوب،فونت های تکمیل شده زیبا و حرفه ای، دیگر دفرمه کردن؛ دمده شده و مانند گذشته جذاب نیست.
البته هنوز در بین بعضی روزنامه های قدیمی مثل کیهان و بعضی روزنامه های کم نام و نشان از فونت های دفرمه استفاده می شود. حتی من روزنامه ای را هر روز می بینم که با قطع کوچک -نه حتی قطع بزرگ مثل اطلاعات- از فونت قدیمیِ و تاریخ گذشته «جدید» استفاده می کند اوضاع وقتی بدتر می شود که این روزنامه اندازه فونت جدید را هم بیش از حد استاندارد اندازه جلد خود، بزرگتر می کند و یک جلد عجیب و غریب خلق می کند.
کاش طراحان و صفحه آراهای جوان تر یا کم تجربه تر با نگاهی به کارهای همکارانشان در روزنامه ها و رسانه های قدیمی تر از آنها الگو بگیرند و کارهای حرفه ای تری آماده کنند.
نظرات کاربران