جزئیات تصمیم بزرگ دولت؛یارانه ۱۱۰ هزار تومانی در راه است

هفته آینده یکی از مهم‌ترین هفته‌ها برای اقتصاد کشور است، چرا که قرار است برنامه دولت برای هزینه و منابع کشور در سال ۱۴۰۱ مشخص شود.

دولت باید تا روز ۱۵ آذر لایحه بودجه سال آینده به مجلس می‌داد اما این کار انجام نشد و قرار است که این اتفاق در روز یکشنبه هفته آینده رخ دهد.
بودجه سال آینده به جهت کسری بودجه شدید دولت حائز اهمیت است، به همین جهت هست که دولت قصد دارد از کدام راه‌های درآمدی این کسری را تامین کند و از سوی دیگر دولت برای هزینه‌هایش چه تصمیمی گرفته بر پیش‌بینی آینده اقتصاد ایران اهمیت دارد.
براساس آمارهایی که از لایحه بودجه بیرون آمده قرار است حداقل حقوق کارمندان ۳۰ درصد افزایش یابد، حداکثر ۱٫۵ میلیون بشکه نفت در روز صادر شود، نرخ تسعیر دلار حدود ۲۳ هزار تومان در نظر گرفته شده و رشد اقتصادی هشت درصدی پیش‌بینی شده است.واریز یارانه نقدی
دومین موضوعی که برای آحاد جامعه اهمیت دارد، واریز یارانه نقدی است.
این یارانه براساس زمان‌بندی دو ساله سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها باید در روز شنبه ۲۰ آذر به حساب سرپرستان خانوار بیش از ۷۸ میلیون نفر واریز شود.
مبلغ این یارانه که از اولین مرحله ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان بوده در صد و سی‌مین مرحله نیز همین مقدار است. حدود ۲۱ میلیون خانوار مرحله اول وام یک میلیون تومانی کرونا گرفتند که هجدهمین مرحله آن از یارانه آذر کسر می‌شود.
طبق وعده‌های دولت یارانه نقدی نباید آخرین یارانه آذر ماه باشد، بلکه باید پرداخت یارانه دیگری نیز در کار باشد. دولت وعده داده که در آذر ماه کارت اعتباری ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومانی پرداخت می‌کند.
همچنین از پرداخت یارانه ۱۱۰ هزار تومان به ازای حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی نام برده شده است. رئیس‌جمهور نیز چند روز قبل در گفتگوی زنده تلویزیونی صراحتا اعلام کرد که قصد دارد پول حاصل از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را مستقیم به جیب مردم واریز کند.
با واریز یارانه نقدی، پرداخت حقوق بازنشستگان نیز آغاز می‌شود. سازمان تامین اجتماعی واریز حقوق را از روز بیستم هر ماه آغاز می‌کند و آخرین گروه‌ها در روز ۳۰ هر ماه حقوق خود را دریافت می‌کنند.
کدام خانوار ها یارانه ۳ برابر می گیرند؟

براساس طرح جوانی جمعیت یارانه برخی از خانوارها قرار است به زودی سه برابر شود. اما کدام خانوارها مشمول افزایش سه برابری یارانه نقدی می‌شوند؟
روز گذشته طرح جوانی جمعیت روز گذشته در شورای نگهبان تصویب شد. طرحی که بر اساس آن قرار است مشوق‌هایی برای فرزندآوری و ازدواج به افراد داده شود.

آنگونه که رییس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده گفته قرار است یارانه برخی از خانوارها سه برابر شود. اما کدام خانوارها؟
شرط افزایش سه برابری یارانه این است که خانوارها جزو چهار دهک اول درآمدی جامعه باشند. سرپرست خانوار در دستگاه دولتی شاغل نباشد و از همه مهم‌تر اینکه خانواده حداقل سه فرزند داشته باشد.

نکته مهم در افزایش سه برابری یارانه نقدی خانوارها این است که تنها یارانه فرزندان خانواده سه برابر می‌شود و گویا یارانه پدر و مادر تغییری نخواهد کرد.

بر این اساس یارانه خانوارهای چهار دهک اول جامعه که در بخش دولتی شاغل نباشند و حداقل سه فرزند داشته باشند، سه برابر می‌شود.

اما هنوز مشخص نیست که یارانه نقدی این خانوارها مشمول افزایش سه برابری می‌شود و یا یارانه معیشتی این خانوارها.

یارانه ۵۰۰ یا ۶۰۰ هزار تومانی؟

اگر قرار باشد که یارانه نقدی ماهانه این خانوارها سه برابر شود، یعنی یارانه هر فرزند در این خانوارها از ۴۵ هزار تومان به ۱۳۶ هزار تومان میرسد. با این حساب مجموع یارانه نقدی یک خانوار دارای سه فرزند به حدود ۵۰۰ هزار تومان میرسد.

اما اگر قرار باشد یارانه معیشتی خانوارهای دارای سه فرزند و بیشتر شامل افزایش سه برابری شود، این یعنی یارانه ۲۰۵ هزار تومانی معیشتی باید سه برابر شود. در این صورت یارانه این خانوارها به ۶۰۰ هزار تومان می‌رسد.

افزایش سه برابری یارانه نقدی، بخشی از اجرای طرح جوانی جمعیت است که روز گذشته در شورای نگهبان تصویب شد. در این طرح موارد دیگری چون پرداخت زمین رایگان، افزایش یارانه ودیعه مسکن، تسهیلات مسکن و ثبت نام خودرو بدون قرعه‌کشی مطرح شده است.

نکته ای مهم در مورد یارانه یک میلیونی رئیسی

رئیسی وعده داده بود که از ابتدای آذرماه به پنج دهک اول درآمدی جامعه کارت اعتباری معیشت خانوار بدهد. مبلغ یارانه رئیسی بین ۲۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان برای هر نفر بود.

بر این اساس مبلغ یارانه دهک‌های اول تا سوم ماهانه ۲۰۰ هزار تومان و یارانه دهک‌های چهارم و پنجم ۱۵۰ هزار تومان عنوان شده بود. بر این اساس یارانه یک خانوار چهار نفره بین یک میلیون تا ۷۵۰ هزار تومان می‌شد.

اما نکته مهم درباره یارانه یک میلیونی رئیسی این بود که او گفته بود این مبلغ در قالب کارت اعتباری است و به صورت قرض‌الحسنه و با کارمزد دو درصد پرداخت می‌شود. یعنی یارانه یک میلیونی رئیسی مانند یارانه نقدی و معیشتی بلاعوض نیست و مشمولان باید مبلغ دریافتی را با سود دو درصد به دولت برگردانند.
تنها چند روز تا شروع آذر باقی مانده و هنوز دولت اعلام نکرده که آیا برنامه‌ای برای پرداخت یارانه یک میلیون تومانی دارد یا نه. اما بر اساس آنچه قبلا اعلام شده بود، یارانه یک میلیونی رئیسی به همان افرادی تعلق می‌گیرد که مشمول یارانه معیشتی بودند.

از طرف دیگر پیش از این کمک‌های حمایتی پیش از این مشمول افراد و گروه‌های زیر شده بود:

افرادی که مجموع درآمد خانوارشان کمتر از حداقل حقوق وزارت کار باشد (یعنی کمتر از ۲٫۶ میلیون تومان باشد)

کارمند دولت نباشند

افرادی که ملک و ماشین با قیمت بالا نداشته باشند

یارانه‌بگیران نقدی و معیشتی

شاید بتوان گفت که احتمالا همین گروه‌ها یارانه یک میلیونی رئیسی را دریافت می‌کنند.

برخی زمزمه‌ها درباره پرداخت یارانه ۱۱۰ هزار تومانی مطرح شده است. خبری که می‌گفت دولت در ازای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، می‌خواهد به مردم یارانه نقدی ۱۱۰ هزار تومانی بدهد. اما قدرت خرید این یارانه چقدر است؟

در سال ۸۹ با یارانه ۴۵ هزار تومانی می‌شد لیستی از کالاهای اساسی خانوار را تهیه کرد. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد برای خرید همان سبد کالایی در سال ۱۴۰۰، مبلغ یارانه باید حداقل ۵۰۰ هزار تومان بیشتر شود و به ۵۴۳ هزار تومان برسد.

​این مساله نشان می‌دهد که تورم، باعث کاهش قدرت خرید مردم شده و پرداخت چنین یارانه‌هایی نمی‌تواند قدرت خرید خانوار را جبران کند. بسیاری از مردم هم می‌گویند بهتر است دولت به جای پرداخت یارانه، بر کنترل تورم و افزایش قدرت خرید خانوار تمرکز کند.

هرچند رئیس سازمان برنامه و بودجه می‌گوید یارانه نقدی تاثیری در بهبود معیشت مردم نداشته اما آخرین اخبار حاکی از افزایش این مبلغ احتمالا تا پایان فصل پاییز است.
احتمالا تا پیش از پایان فصل پاییز تغییرات بخش یارانه آغاز شود. در این مورد سه سناریو تاکنون مطرح شده است.
پیش بینی جزئیات قبلی یارانه
اگرچه عده‌ای معتقدند ترکیب دولت رئیسی در کنار وعده‌های انتخاباتی او احتمال محقق‌شدن تغییرات در نظام پرداخت یارانه را جدی‌تر می‌کند اما کسری بودجه و منابع مالی مورد نیاز برای اجرای این طرح‌ها همچنان محل سؤال هستند، علاوه بر اینکه براساس اظهارات پیش از انتخابات رئیسی، احتمالا باید تا پایان فصل پاییز در انتظار وقوع تحولات یارانه‌ای بمانیم.
در چند روز اخیر نیز رئیس سازمان برنامه درباره یارانه‌های حمایتی دولت بر تغییر روش آن به شکل موثر تاکید کرده است.