آیا می‌توان دو دز از واکسن‌های متفاوت را تزریق کرد؟

در این گزارش به داده‌های موجود در بحث تزریق دو واکسن متفاوت می‌پردازیم.

فارس:هرچند روند واکسیناسیون کرونا در بسیاری از کشور‌های جهان تسریع شده، اما خبر‌ها از عدم توزیع دز دوم واکسن‌ها بین مراکز بهداشت و سردرگمی مردم برای تزریق دز دوم واکسن کرونا حکایت می‌کند.

طی هفته‌های اخیر بسیاری از کسانی که می‌بایست دز دوم واکسن را دریافت می‌کردند، به علت کمبود واکسن موفق به دریافت دز دوم از همان واکسن نشدند و این موج نگرانی در جامعه را به راه انداخته است، باوجود آنکه تحقیقات متعددی درباره تزریق دو واکسن مختلف انجام شده و نتایجی به دنبال داشته، اما محققان هنوز به حکم نهایی و قطعی نرسیدند و تحقیقات در این زمینه ادامه دارد. در این گزارش به داده‌های موجود در بحث تزریق دو واکسن متفاوت می‌پردازیم:

* استفاده از واکسن‌های مختلف ممکن است پاسخ ایمنی را تقویت کند

برخی محققان انگلیسی می‌گویند استفاده از واکسن‌های مختلف در یک بیمار می‌تواند پاسخ ایمنی را تقویت کند؛ راب کوزاک، دانشمند و میکروبیولوژیست بالینی در مرکز علوم بهداشتی «Sunnybrook» در تورنتو می‌گوید: استفاده از دو واکسن مختلف در دو نوبیت تزریق یک سوال بسیار مهم است که به دلیل اهمیتش مطالعات زیادی پیرامون آن در حال انجام است.

* تزریق دو واکسن مختلف تساوی عرضه را به دنبال خواهد داشت

کوزاک می‌گوید برای تساوی عرضه، اگر دو واکسن مختلف برای یک فرد مورد استفاده قرار گیرد، راحت خواهد بود. بیشتر واکسن‌های کووید ۱۹ به تزریق مضاعف نیاز دارند؛ دز اولیه و به دنبال آن تقویت کننده برای تقویت و گسترش پاسخ ایمنی نیاز است؛ در کانادا، دامنه واکسیناسیون با مشکلات موجود درگیر شده است. جریان واکسن از برخی شرکت‌ها به یکباره کاهش یافته در حالی که برخی دیگر دز‌های بیشتری را ارائه می‌دهند. از این رو برخی موفق به دریافت دز دوم واکسن نشده‌اند.

* برای محافظت بیشتر شاید لازم است به یک واکسن اتکا نشود

ژو زینگ، استاد مرکز تحقیقات ایمنی شناسی مک مستر در همیلتون، می‌گوید که جدا از کاهش احتمال عرضه، مطالعه صورت گرفته در زمینه تفاوت واکسن‌ها نشان می‌دهد، این عامل ممکن است محافظت بهتری نسبت به اتکا به یک نوع واکسن ایجاد کند.

* فناوری یکسان باشد، امکان جایگزینی وجود دارد

برخی از محققان با نظری متفاوت باور دارند، اگر فناوری‌های دو واکسن متفاوت مشابه باشد امکان جایگزینی واکسن در دز دوم وجود دارد؛ به‌عنوان مثال هنگامی‌که واکسن سینوفارم که از یک ویروس کشته شده و غیرفعال است در دز اول به فردی تزریق می‌شود، اما به دلیل کمبود دز دوم آن اماده نیست شاید بتوان با واکسن دیگری از یک شرکت دیگر که با همین فناوری توسعه یافته جایگزین کرد؛ مشخصا تحقیقات و داده‌های بیشتری در این زمینه احتیاج است.

برخی از محققان باور دارند، اگر فناوری‌های دو واکسن متفاوت مشابه باشد امکان جایگزینی واکسن در دز دوم وجود دارد.

* واکسن‌های برای ایجاد ایمنی بیشتر ترکیب می‌شوند

انگلیس ۶ ماه پیش مطالعه‌ای جدید و برای اولین بار در جهان را آغاز کرد تا امکان «ترکیب و تطابق» واکسن‌های مختلف ویروس کرونا را بررسی کند. این روش درمانی که با استفاده از واکسن‌های مختلف در دو دُز انجام می‌شود، تنها با واکسن‌های مجاز و یک دُز از هر واکسن، امکان‌پذیر است. این آزمایش، موسوم به کام-کوو، در ابتدا با ترکیب دُز‌هایی از واکسن‌های آکسفورد/آسترازنکا و فایزر/بایون‌تک آغاز خواهد شد، اما به گفته محققان، انواع دیگری هم به این لیست اضافه خواهند شد. پژوهش‌های مقدماتی نشان می‌دهند که دو دز واکسن ناهمسان می‌تواند سودمند باشد و ضریب مصونیت را بالا ببرد.

پژوهش‌های مقدماتی نشان می‌دهند که دو دز واکسن ناهمسان می‌تواند سودمند باشد و ضریب مصونیت را بالا ببرد.

* اثر بخشی واکسن از چه زمانی آغاز می‌شود و تا چه زمانی ماندگار می‌ماند؟

ایمنی زایی واکسن دو تا سه هفته بعد از تزریق نوبت اول آغاز می‌شود و دو هفته بعد از تزریق نوبت دوم کامل می‌شود؛ بنابراین ریسک ابتلا به بیماری کووید ۱۹ در روز‌های ابتدایی بعد از تزریق واکسن وجود دارد و نباید نادیده گرفته شود. ماندگاری ایمنی در برابر ویروس کرونا بعد از تزریق واکسن‌های کووید ۱۹ مشخص مشخص نیست، اما انتظار می‌رود دو هفته بعد از کامل شدن واکسیناسیون، فرد واکسینه شده حداقل ۶ ماه در برابر ویروس کرونا ایمنی داشته باشد.